11 november 2010, 10:15 uur
Het nieuwe kabinet heeft ons vorige week met goed nieuws verblijd: de belastingen worden eenvoudiger.
Geen verschillende tarieven meer voor de btw en minder aftrekposten voor de inkomstenbelasting. Uiteindelijk doel is de uitvoering van de belastingwetgeving makkelijker te maken, zodat de Belastingdienst kan inkrimpen met 5.000 banen. Dat is goed nieuws. De overheid wordt goedkoper en het bedrijfsleven en de burgers hebben minder rompslomp met hun belastingaangifte.
Waarom hebben we dit niet eerder gedaan? Deelbelangen hebben in het verleden voorrang gekregen. Wij willen de horeca stimuleren, dus 6% btw in plaats van 19% btw. Mijn favoriet is de kapper die tegen 6% mag knippen. Ook zijn er verschillende aftrekposten bij de inkomstenbelasting. Terwijl een aftrekpost voor hoge ziektekosten rechtvaardig overkomt, ligt wellicht een aftrek voor kosten rijksmonumentenpand minder voor de hand. De aparte tarieven en aftrekposten zijn veelal lovenswaardig, maar leiden tot onnodige complexiteit.
Btw-stelsel voor het kasteel. Een voorbeeld uit eigen ervaring. In mijn vrije tijd ben ik sinds kort penningmeester van een kasteel-museum. De directeur heeft mij toevertrouwd dat alleen onze boekhouder het btw-stelsel voor het kasteel echt doorgrondt. De horeca in het kasteel werkt met 6% voor frisdrank en 19% voor alcoholhoudende dranken. Nog mooier is de toegang: als culturele instelling hanteren we het 6%-tarief voor het museum. Voor een theatervoorstelling geldt het 19%-tarief; ook al is die in een van de museumkamers.
Onze administratie en die van de Belastingdienst wordt een stuk eenvoudiger (en minder fraudegevoelig) als we alles met 19% doen, of wellicht 18% (het gemiddelde van de 19% voor veel diensten en 6% voor enkele diensten). We besparen zo op de uitvoeringskosten. Economen duiden die uitvoeringskosten heel treffend aan met ‘deadweight loss’.
Kosten van vreemd vermogen. In mijn hoofdbaan bij de Duisenberg school of finance heb ik ook een kandidaat voor vereenvoudiging. Kosten van vreemd vermogen (rente) zijn aftrekbaar van de vennootschapsbelasting, maar kosten van eigen vermogen niet (dividend). Bedrijven hebben zodoende een prikkel om meer met schuld te financieren. Banken hebben dit tot een kunst verheven. Ze geven achtergestelde obligaties uit met aftrekbare rente; toezichthouders rekenen deze obligaties onder bepaalde voorwaarden mee als zogenaamd Tier 2 kapitaal. The best of both worlds.
De financiële crisis was onder meer zo diep vanwege de overmatige schuldfinanciering bij banken en bedrijven. De overheid als belastingwetgever kan deze verkeerde prikkel weghalen door de belasting van vreemd en eigen vermogen gelijk te trekken (geen van beide aftrekbaar). Dat moet natuurlijk in internationaal verband. Misschien kunnen de G20 overheden hier in Korea overeenstemming over bereiken in plaats van ruzie te maken over wisselkoersen.
Dirk Schoenmaker is decaan van de Duisenberg school of finance. Daarnaast is hij hoogleraar Finance, Banking & Insurance aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Voor zijn aanstelling aan de Duisenberg school was Schoenmaker werkzaam bij het Ministerie van Financiën.
Copyright (c) 2010 Het Financieele Dagblad door: Dirk Schoenmaker